netwerk

Literatuur 

​

1. Nieuwe autoriteit

​

Tegenwoordig vindt ‘nieuwe autoriteit’ van de Israëlische psycholoog Haim Omer steeds meer zijn weg in het onderwijs. Scholen proberen de eenzaamheid en geheimhouding van de leerkrachten te doorbreken door te netwerken.

 

Nieuwe autoriteit is een opvoedingsmodel dat gebaseerd is op verbinding en niet op macht zoals het geval is bij de oude autoriteit. Het autoriteitsconcept steunt op een aantal uitgangspunten zoals geweldloosheid, zelfcontrole, nabijheid, netwerk, verzoening,...

Lees meer over 'Nieuwe Autoriteit' op de volgende website: http://www.nieuweautoriteit.be/

 

Een uitgangspunt waar wij dieper op ingaan is ‘netwerk’. Nieuwe autoriteit zorgt ervoor dat leerkrachten zich sterker en weerbaarder moeten voelen. Samen een actieve weerstand bieden tegen probleemgedrag, zonder daarbij aanvallend te worden. Een voorbeeld van actieve weerstand binnen een school is de ‘aankondiging’. Vanuit een team wordt er schriftelijk een boodschap van geweldloosheid aangekondigd. Dit in de vorm van een ‘brief’, geschreven in taal die wordt begrepen door, en gericht is aan, de leerling. Deze brief wordt aan de leerling voorgelezen. De aankondiging heeft als doel een keerpunt duidelijk te maken door het huidige gedrag te benoemen. Dit principe van aanwezigheid en waakzame zorg versterkt het netwerk. Deze aankondiging is belangrijker voor leerkrachten dan voor leerlingen (Das, 2018).

​

Een tweede voorbeeld van actieve weerstand is de ‘sit-in’. Tijdens de ‘sit-in’ stapt het team de klas binnen, gaan zitten en benoemen de grenzen van gedrag. Vervolgens nodigen ze de leerlingen uit om de regels te volgen.

Tot slot worden ouders op voorhand ingelicht over de aankondiging en uitgenodigd. Deze volhoudende samenwerking met ouders staat hierin centraal. Door open communicatie is de wisselwerking tussen alle partijen beter en wordt er meer samengewerkt dan naast elkaar gewerkt (Das, 2018).

​

Meer info over ouderbetrokkenheid vind je terug in het raat ‘preventieve werking’.

 

2. Verbinding als basis binnen een netwerk

​

Time-out is pas krachtig wanneer een netwerk samen verantwoordelijk is voor een bepaalde leerling. Het netwerk impliceert zowel leerkrachten, ouders als leerlingen samen. Leerlingen worden ondersteund naargelang het gedrag dat ze stellen. Hierdoor wordt door het netwerk time-out afgestemd op de leerling.

​

Binnen het team kan ook een vertrouwenspersoon worden aangesteld voor de leerling. Indien de situatie er zich toe leent, kan een ander persoon interveniëren tijdens een crisis van de leerling. Zo kan de vertrouwensband behouden worden. Tijdens zo’n interventie is het belangrijk dat je als begeleider de situatie koel en rustig afhandelt zonder medelijden of eigen emoties te laten overheersen.

Verbinding met jezelf is hierbij van groot belang. Respectvol gedrag start van binnenuit. Leerlingen tonen pas respect wanneer ze ervaringen van verbondenheid hebben. Wie zich verbonden voelt, ervaart zichzelf en de ander als verrijkend en waardevol. Respectvol omgaan met opgestelde regels, betekent het eigen denken en handelen hierop afstemmen. Daarom kunnen leerlingen ook zelf een ruimte inrichten of helpen klasregels opstellen, omdat ze er zo meer waarde aan hechten. Iemand waarmee leerlingen zich verbonden voelen, gaan ze geen kwaad berokkenen. (Congres Jeugdhulpverlening, 2005)

Binnen time-out vinden wij het belangrijk dat er verbondenheid is met de twee eerste levensbanden, nl: zichzelf en de ander(en).

 

 

​

3. Thema gecentreerde Interactie

​

​

​

​

                                                  

Het basismodel van TGI (School voor TGI vzw, 2010)

​

TGI, ThemaGecentreerdeInteractie, is een methodiek ontwikkeld door Ruth C. Cohn (1912-2010). TGI stimuleert iedereen die verantwoordelijkheid wil nemen binnen een groep. Enerzijds is TGI een leiderschapsmodel dat de nadruk legt op het bevorderen van zelfsturing (ik), resultaatgerichtheid (taak), omgevingsbewustzijn (context) en samenwerkingsgerichtheid (wij). Anderzijds is TGI een concrete methode om tijdens leer-en samenwerkingsprocessen te gebruiken.

Het doel van themagecentreerde Interactie is dat zowel leiders als de groepsleden persoonlijk leiderschap ontwikkelen vanuit een besef van verantwoordelijkheid. Het basismodel is het balanceren tussen vier factoren: ik, taak, context, wij. Deze methode leert leidinggevende zinvolle interactieprocessen vorm te geven binnen groepen en organisaties die leiden tot diepgaand en betekenisvol leren.

TGI wordt het meest gehanteerd bij minder voor de hand liggende thema’s die mensen aanspreken zowel op een cognitief als een emotioneel niveau, zoals taboes, spanningsvolle onderwerpen, blinde vlekken,... TGI helpt hierbij het stimuleren van mensen door kleine maar betekenisvolle stappen te ondernemen.

Binnen time-out kunnen we TGI gebruiken als methode om processen in zichzelf, de groep en tussen groepsleden onderling waar te nemen.  Vervolgens biedt TGI een methode voor reflectie en planning van (crisis)interventies. 

 

Praktijkvoorbeelden 

​

Het geheim van een netwerk is een krachtig leerkrachtenteam en een grote ouderbetrokkenheid. Een samenwerking waarbij alle neuzen in dezelfde richting staan. Partners die op elkaar kunnen rekenen en bouwen in het belang van de leerling.

​

Om als team een beter beeld te krijgen van de leerlingen, kan je in het begin van het schooljaar een rondetafelgesprek houden. Binnen dat gesprek kan je nagaan wat de interesses, krachten en uitdagingen zijn van de leerling. Dit kan het team helpen bij het opstellen van time-out binnen het interessegebied van de leerling. Verdere informatie hierover vind je in het raat ‘focus leerling’.

Bij dit rondetafelgesprek kunnen alle partners van het team aanwezig zijn. Opgelet, dit kan soms overweldigend overkomen bij ouders. In dit geval, kan een eerste kennismakingsgesprek alleen plaatsvinden met één leerkracht. Deze leerkracht deelt de informatie nadien met het team. De volgende rondetafelgesprekken gebeuren wel met het hele team. Hierbij krijgen alle partners een stem en zijn ze betrokken. Tijdens een dergelijk rondetafelgesprek kan ook de time-out werking worden toegelicht aan ouders. Het waarom en hoe van de time-out procedure wordt uitgelegd en wordt minstens één keer geoefend met leerlingen. 

​

Binnen een school kan er een team of werkgroep rond time-out zijn. Als school kan je er voor kiezen om crisismomenten eerst in de klas op te vangen. Indien er verdere stappen in de time-out werking moeten worden ondernomen, bespreek je dit in het team. Het verdere verloop van time-out vind je in de raat ‘procedure’.

​

Bij veel schoolbezoeken zien we dat er een team wordt gecoördineerd door de pedagoog, psycholoog of bijzondere leerkracht op school. Elke dag heeft één leerkracht van deze groep ‘permanentie’. Gedurende die dag wordt de vaste persoon verwittigd wanneer een leerkracht belt om hulp. Wanneer een leerkracht belt naar de persoon van permanentie zullen ze steeds met twee personen langsgaan. De derde persoon is geschikter om een veilige en rustige situatie voor de leerling te creëren. Wanneer een leerling agressief gedrag vertoont, zijn leerkrachten op dat moment met minstens twee om de veiligheid te waarborgen. In dit geval kan het team een training volgen over persoons- en teamgerichte veiligheidstechnieken om leerlingen in een bepaalde houding te kalmeren. Bijvoorbeeld hoe je een leerling op een correcte manier vastpakt bij een ‘crisis’. Daarnaast zijn leerkrachten ook met twee om de situatie nadien te beoordelen. Op regelmatige basis wordt de time-out werking ook met andere teamleden besproken. Er kan worden gereflecteerd op personeelsvergaderingen, binnen het kernteam (maandelijks) en een grote evaluatie (jaarlijks).

​

Ouders zijn misschien wel de belangrijkste partner in dit team. Ouders op de hoogte brengen en houden over de time-outwerking bij hun leerling. Als een leerling nood heeft aan time-out, worden meteen ouders verwittigd. Nadat een leerling in time-out is geweest, worden ouders hierover geïnformeerd. Wanneer leerlingen meermaals naar de TAVA-ruimte worden gebracht, volgt er een gesprek met de ouders. Dit gesprek is ook noodzakelijk om via ondertekening toestemming te krijgen om het leerling in de TAVA-ruimte te plaatsen. Ouders weten meteen wat er met hun leerling gebeurt op school. Ze worden betrokken doorheen het hele proces. De kans ontnemen om leerlingen ‘s avonds het verhaal te verdraaien of te laten ontkennen. Ouders kunnen mondeling en/of schriftelijk op de hoogte gebracht worden.  Bijvoorbeeld door een telefoongesprek, schoolbrochure of schoolreglement, een heen-en-weer schrift, etc. Hierin wordt uitgelegd dat leerkrachten aanwezig zijn en ingrijpen in een moeilijke situatie in de klas. Dit schriftje is geen agenda, en heeft vooral betrekking tot gedrag. Op het einde van de schooldag bespreken de leerkrachten kort wat leerlingen die dag gedaan hebben en hoe die dag verlopen is. Ze kleuren elke dag een blij/triest/gewoon mannetje om gevoelens weer te geven. De leerkracht kan in het boekje ook opmerkingen van die dag of week noteren om zo ouders op de hoogte te houden. Meer informatie over de opvolging van time-out vind je in het raat ‘registratie’.

​

Kortom, ouders zijn het hele proces van time-out betrokken. Zowel tijdens de preventieve werking als bij de nazorg en herstel. Verdere informatie hierover vind je in het raat ‘nazorg en herstel’ en ‘preventieve werking’.

​

​